Saturacja - jak działa pulsoksymetr w zegarku?

Pojęcie saturacji zaczęło się pojawiać coraz częściej w kontekście walki z epidemią koronawirusa. Urządzenia służące do jej pomiaru(pulsoksymetry) znikają z aptek w zawrotnym tempie, pojawiają się więc problemy z dostępnością, a ceny szybują w górę. Pulsoksymetry stały się towarem deficytowym. Warto tylko zadać pytanie dlaczego tak się dzieje i czy pomiar natlenienia krwi faktycznie może się okazać pomocny w diagnostyce COVID-19? Postaramy się wyjaśnić poniżej.

Co to jest saturacja?

Saturacja jest parametrem określającym ilość gazów w cieczy. Ta, odnosząca się do krwi opisuje więc ilość związanych cząstek hemoglobiny z tlenem w stosunku do cząstek niezwiązanych. Innymi słowy, saturacja na poziomie 99% oznacza, że 99% cząstek hemoglobiny zdolnej do transportu tlenu jest z nim związana. Wartość w przedziałach 95-100% jest wartością poprawną, która nie powinna nas martwić. Czasami mniejszy poziom utrzymują osoby regularnie palące tytoń. Wartością, przy której możemy mówić o niedotlenieniu organizmu jest 90%, natomiast poniżej 70% jest wartością realnie zagrażającą życiu, niezwłocznie wymagającej podania tlenu.

Co wpływa na wartość saturacji?

Czynników może być wiele. Do najpopularniejszych należy bezdech senny, którym (najczęściej nieświadomie) dotkniętym jest bardzo duża liczba osób. Zmniejszająca się ilość tlenu w powietrzu także wpływa na obniżenie saturacji, ponieważ źródło pobierania tlenu (powietrze) jest mniej bogate w ten pierwiastek. Obniżoną ilość tlenu zaobserwujemy przede wszystkim podczas wyjścia w wysokie góry. Aklimatyzacja do wysokości polega właśnie na tym, żeby przyzwyczaić organizm do mniej bogatego w tlen powietrza, a sama choroba wysokościowa wynika z hipoksji, czyli mniejszej ilości tlenu już nie tylko we krwi, ale i w innych tkankach. Oczywiście kiedy mówimy o ilości tlenu w powietrzu jest to pewne uproszczenie. Powietrze, bez względu na wysokość ma stałą ilość tego pierwiastka, jednak z wysokością traci swoją gęstość, więc w objętości 1m3 mamy mniej wszystkich cząsteczek, nie tylko tlenu. Jednak proporcje procentowe się nie zmieniają.

Kolejnym czynnikiem może być problem w obrębie płuc, które nie mogą pracować tak wydajnie jak zawsze. Może to być spowodowane zatruciem np. tlenkiem węgla lub trwającą chorobą układu oddechowego (np. podczas zapalenia płuc) kiedy to organizm nie jest w stanie pobrać wymaganej do pracy ilości tlenu.

Jak dokonywany jest pomiar?

Pomiaru dokonuje sprzęt nazywany pulsoksymetrem. Urządzenie to naświetla nasze naczynia krwionośne oraz analizuje ilość odbitego światła czerwonego oraz podczerwonego. Oksyhemoglobina (czyli cząstka związana z tlenem) charakteryzuje się innym parametrem odbijania światła – jest jaśniejsza od hemoglobiny nienatlenionej. Różnica w ilości podbitego światła determinuje więc ile jest oksyhemoglobiny we krwi w stosunku do hemoglobiny niepowiązanej.
Można wyszczególnić pulsoksymetry stacjonarne oraz przenośne. Te pierwsze są urządzeniami stosowanymi przede wszystkim w szpitalach jako narzędzie specjalistyczne. Pulsoksymetry mobilne można kupić w każdej aptece, tak jak termometr. Dodatkowo część urządzeń jak sport trackery czy zegarki sportowe także posiadają funkcję pomiaru SpO2.

Pomiar saturacji, a COVID-19

Choroba COVID-19 wywoływana jest przez wirus SARS-CoV-2 i atakuje przede wszystkim nasze drogi oddechowe, w tym także płuca. Wpływa więc bezpośrednio na możliwość przyswajania przez nie tlenu. Stąd obniżona saturacja może wskazywać na rozwijającą się chorobę - stąd popularność pulsoksymetrów w ostatnim czasie. 

Wszystko to brzmi logicznie, ale nie możemy zapominać o zdrowym rozsądku. Jeśli ktoś przechodzi chorobę bezobjawowo, to saturacja nie będzie odbiegać od normy. Dodatkowo, jeśli nasz poziom wytlenienia krwi będzie spadał, to najprawdopodobniej będziemy wykazywać także inne objawy choroby, jak utrata węchu, smaku czy ogólne osłabienie (dodatkowo powodowane słabszym przyswajaniem tlenu). Oczywiście jest też grupa osób, które wykazuje się tzw. ukrytą hipoksją, czyli niedotlenieniem, które faktycznie się pojawia, ale do pewnego momentu nie daje żadnych niepokojących objawów, a te pojawiają się dopiero kiedy sytuacja zaczyna się robić poważna. Tu warto dodać, że hipoksja jest zjawiskiem bardzo podstępnym. Nie daje łatwo zauważalnych objawów tak jak choroba dekompresyjna (zbyt szybka zmiana ciśnienia z wysokiego na niskie) czy wysokościowa (znana z chodzenia po wysokich górach). Przy hipoksji spada koncentracja, wydłuża się czas reakcji, upośledza pamięć i widzenia, pojawiają się inne objawy neurologiczne, które łatwo pomylić ze zwykłym zmęczeniem lub w ogóle ich nie spostrzec. W początkowym jej stanie można doświadczyć eurofii. Dlatego jest nazywana cichym zabójcą pilotów.

Czy kupować pulsoksymetr lub zegarek z pomiarem saturacji?

Czy warto więc inwestować w sprzęt, który poda nam informację czy z płucami wszystko w porządku? Jeśli chcemy kupić to urządzenie tylko w celu monitorowania potencjalnego zarażenia koronawirusem, to musimy się liczyć z faktem, że obniżona saturacja to tylko jeden z objawów, który może powodować choroba. Dodatkowo wykryjemy potencjalnie nie tylko COVID-19, a także inne choroby atakujące płuca. 

Urządzeniem lub zegarkiem z pomiarem stauracji na pewno warto się też zainteresować jeśli będzie wykorzystywane do całodziennego monitorowania aklimatyzacji do wysokości czy śledzenia ogólnej kondycji organizmu i jego pracy związanej z przyswajaniem przez płuca tlenu.. Szczególnie jeśli funkcję pulsoksymetru spełniać będzie urządzenie, które będzie robić coś więcej poza mierzeniem saturacji, np., zegarek sportowy z zainstalowanym czujnikiem pulsoksymetru. 

Podsumowanie

Saturacja obok ciśnienia czy temperatury ciała jest jednym z podstawowych parametrów medycznych naszego organizmu. Jej obniżony poziom może powodować szereg niekorzystnych efektów. Monitorowanie zmian i reagowanie na nie może sprawić, że nasz organizm będzie lepiej się regenerował oraz pracował wydajniej przy obniżonej zawartości tlenu w powietrzu. Warto więc włączyć monitoring saturacji do naszych codziennych czynności i dzięki temu lepiej dbać o zdrowy organizm i lepsze samopoczucie. Szczególnie jeśli możemy to załatwić za pomocą jednego monitora aktywności na nadgarstku.

Pomiar natlenienia krwi znajdziecie w zegarkach z serii: Garmin Fenix 6, Fenix 5X Plus, Venu, Venu SQ, Forerunner 945, Forerunner 745, Forerunner 245, Vivoactive 4 oraz Tactix Delta.

Zobacz wszystkie modele Garmin z pulsoksymetrem.